Chữa nói ngọng cho trẻ không còn là nỗi lo với 10 nguyên tắc cơ bản

Hiện nay rất nhiều trẻ gặp vấn đề về phát âm, nói ngọng. Cha mẹ cần tham khảo 10 nguyên tắc sau đây để sửa cho con càng sớm càng tốt.

Nói ngọng là hiện tượng ngôn ngữ bị rối loạn. Ngôn ngữ của trẻ hình thành dựa trên cơ sở các phản xạ có điều kiện. Ngôn ngữ được hình thành từ những tác động của các yếu tố môi trường bên ngoài kích thích vào thính giác. Nói ngọng gặp phổ biến ở trẻ nhỏ, nhiều người lớn cũng bị mắc chứng này.

Nguyên nhân dẫn đến nói ngọng ở trẻ

Một số nguyên nhân bẩm sinh có thể dẫn đến vấn đề này ở trẻ:

  • Do cấu tạo của đường phát âm bị dị dạng, lưỡi ngắn, đầy lưỡi, tổn thương miệng
  • Các bệnh lí bẩm sinh như bệnh sứt môi hở hàm ếch, mắc tật chẻ vòm
  • Cấu tạo của thính giác khiến trẻ nghe kém. Trẻ không nghe rõ, không nghe được vì vậy không đủ vốn từ để sử dụng hay sử dụng sai.

Ngoài ra tình trạng này còn do một số nguyên nhân khác. Khi còn nhỏ cấu tạo của các bộ phận như lưỡi, lưỡi gà, hàm, môi, răng,… còn chưa được hoàn thiện. Vì vậy khi trẻ tập nói, hầu như sẽ bị nói ngọng, phát âm không rõ ràng, phát âm sai. Những biểu hiện này sẽ dần mất đi khi trẻ lớn lên bởi những cơ quan này đã được hoàn thiện hơn. Trẻ ngậm núm giả thường xuyên cũng dẫn đến nói ngọng.

Rối loạn hành vi cũng là một trong những nguyên cơ bản. Khi chơi xem tivi, điện thoại, chơi game quá nhiều trẻ học ngôn ngữ nhìn – nói thay vì nghe – nói. Điều này khiến thính giác không được kích thích gây rối loạn phát âm và hay cáu bẩn.

Ngoài ra trẻ nói ngọng còn do môi trường sống, sinh hoạt và giáo dục.

10 nguyên tắc chữa nói ngọng cho trẻ

1. Luyện tập thường xuyên cùng trẻ mỗi ngày

Bố mẹ nên dành thời gian luyện tập sửa ngọng cùng trẻ. Bạn nên sửa ngọng cho bé bằng những bài tập ngắn vì nếu bài tập dài trẻ sẽ nhanh chán và mất tập trung. Chỉ nên cho trẻ luyện tập 2 – 3 phút nhưng tập nhiều lần trong ngày sẽ đem lại hiệu quả cao.

2. Luyện cơ miệng cho con

Bố mẹ nên tập hợp và phân loại lại những chữ cái, từ mà con đang phát âm sai để có phương hướng hướng dẫn con nói chuẩn hơn. Có thể cho con tập bài tập luyện cơ miệng vào buổi sáng như: Há miệng to và nói “A, O, TR,…” làm khoảng 5 – 7 lần.
Ngoài ra, bạn nên kết hợp giữa bài tập với các trò chơi để trẻ hứng thú hơn. Bạn có thể cho con bạn chơi đố vui hay tìm đồ vật rồi gọi tên đồ vật,…

3. Cho trẻ tập nói cùng gương

Việc nói trước gương sẽ tạo cho trẻ sự mới lạ và thích thú. Cả nhà cùng nhau đúng trước gương, tất cả cùng nhau nói, cùng nhau phát âm. Cả ba mẹ và con đều nói trước gương. Ba mẹ phát âm mẫu cho trẻ những từ và cụm từ mà trẻ thường nói sai để trẻ quan sát. Khi phát âm mẫu bố mẹ nên chú ý phát âm chậm và rõ ràng nhất có thể để trẻ có thể dễ dàng quan sát và bắt trước theo. Khi trẻ bắt trước theo thì bố mẹ nên quan sát và sửa sai kịp thời thì trẻ sẽ nhớ hơn, nên động viên trẻ khi luyện tập.

4. Kiểm tra môi trường sinh hoạt và tiếp xúc của trẻ

Một trong những lý do thường gặp nhất dẫn tới tật nói ngọng của trẻ là do trẻ bắt chước những người xung quanh như bố mẹ, bạn bè, giáo viên,… Bạn nên sàng lọc đối tượng tiếp xúc với con.

5. Cho trẻ biết rằng mình đang nói ngọng

Bạn có thể trực tiếp cho trẻ biết trẻ đang phát âm sai để trẻ tự ý thức về việc mình đang nói ngọng và sẽ tự chú ý sửa sai cho mình. Trẻ nói ngọng sẽ không biết mình đang bị ngọng và ngọng như thế nào. Bạn có thể chọn cách ghi âm lại một đoạn trẻ nói ngọng để cho trẻ nghe. Khi đó trẻ sẽ có được hình dung tốt nhất về tình trạng ngọng của mình.

6. Đọc sách và kể chuyện để con luyện phát âm

Thực tế nhiều người khi nói sẽ phát âm sai khi giao tiếp thường ngày nhưng khi hát, đọc truyện lại nói chuẩn, đúng. Trẻ em cũng giống như vậy. Do đó, ba mẹ có thể sửa ngọng cho trẻ bằng việc thường xuyên đọc truyện cho trẻ nghe. Cũng có thể cho con đọc truyện hay cùng con hát những bài hát thiếu nhi mà trẻ yêu thích. Quá trình mà trẻ bắt chước kể theo những câu chuyện, hát theo những bài hát mà ba mẹ đã kể hay hát sẽ giúp trẻ dần dần phát âm chuẩn hơn.

7. Khuyến khích con giao tiếp cùng mọi người

Giao tiếp là nguyên nhân dẫn đến nói ngọng. Nhưng đồng thời, đó cũng là cách để sửa nói ngọng tốt nhất. Bé sẽ phát âm tốt hơn khi thường xuyên được giao tiếp với mọi người xung quanh. Cha mẹ cần tạo thêm không gian giao tiếp cho bé như ra ngoài công viên chơi hoặc đến nơi có nhiều trẻ nhỏ để vui chơi. Tuy nhiên, cho tiếp xúc nhiều không phải là ai cũng tiếp xúc, mà nên tránh những trường hợp nói ngọng, nói giọng địa phương.

8. Bỏ các thói quen xấu ảnh hưởng tới phát âm của con

Những thói quen xấu cũng là nguyên nhân dẫn đến nói ngọng như mút tay, ngoái mũi, cho tay vào miệng,… Vì thế, ba mẹ nên luôn chú ý nhắc nhở để trẻ có thể dần dần bỏ những thói quen này. Ví dụ nếu trẻ mút tay khi đang cùng cả nhà xem tivi thì bạn có thể cho trẻ chơi một trò chơi nào đó khiến trẻ quên đi việc mút tay hoặc bạn cũng có thể trực tiếp nhắc nhở trẻ để trẻ biết những hành động đó là không nên làm.

9. Không chê trách con khi nói ngọng

Một sai lầm rất thường gặp ở người lớn là khi trẻ nói ngọng thì thường hay đùa với con bằng cách nhại lời con, chọc quê con thậm chí còn có người lớn chê con nói ngọng khiến trẻ cảm thấy xấu hổ. Điều này chỉ khiến trẻ khó chữa được tật nói ngọng hơn mà thôi vì trẻ sẽ lầm tưởng điều đó khiến cho bố mẹ vui nên sẽ cố nói ngọng nhiều hơn. Còn đối với trường hợp trẻ bị chê nhiều sẽ khiến trẻ dễ bị tổn thương và trở nên sống khép kín, mất tự tin.

10. Cho con tham gia các lớp học chữa ngọng, phát âm chuẩn

Nếu bạn không có thời gian, không có sự kiên nhẫn, không tự tin vào khả năng của mình thì bạn có thể cho trẻ gặp các chuyên gia là các giáo viên chuyên dạy ngôn ngữ hay bác sĩ, bạn cũng có thể cho con của bạn tham gia vào một lớp học phát âm để trẻ của bạn có thể có một một trường luyện tập chuyên nghiệp nhất. Cách này cũng sẽ mang lại một hiệu quả rất tích cực.

Nguồn : bau.vn