Tình yêu có di truyền? Người thân nào đang “âm thầm” chi phối quyết định yêu đương của bạn?

Ảnh hưởng của cha mẹ: Nền tảng đầu tiên cho các mối quan hệ

Cha mẹ thường được coi là những người thầy đầu tiên trong cuộc đời mỗi đứa trẻ. Theo nhà tâm lý học nổi tiếng Carl Jung, “Cách cha mẹ đối xử với nhau chính là mô hình đầu tiên về hôn nhân mà con cái học hỏi”. Điều này có nghĩa rằng hành vi, lời nói và thái độ của cha mẹ không chỉ phản ánh cách họ xây dựng mối quan hệ vợ chồng mà còn in dấu ấn lên cách con cái nhìn nhận về tình yêu và hôn nhân.

Một nghiên cứu được công bố trên báo VnExpress năm 2022 dẫn lời chuyên gia tâm lý Nguyễn Thị Minh Hương cho biết: “Nếu cha mẹ có mối quan hệ lành mạnh, tôn trọng và yêu thương lẫn nhau, con cái sẽ có xu hướng tin tưởng vào tình yêu và dễ dàng tìm kiếm một mối quan hệ tương tự.” Ngược lại, nếu cha mẹ thường xuyên xung đột hoặc áp đặt quá mức, con cái có thể phát triển nỗi sợ hãi về hôn nhân hoặc chọn những mối quan hệ không lành mạnh để lấp đầy khoảng trống cảm xúc.

Ví dụ, một cô gái lớn lên trong gia đình nơi mẹ luôn phải hy sinh vì gia đình có thể vô thức tin rằng phụ nữ cần phải cam chịu để giữ gìn hạnh phúc. Hoặc một chàng trai chứng kiến bố kiểm soát mọi quyết định của mẹ có thể tái hiện mô hình này trong mối quan hệ của mình.

Ảnh hưởng của bà: Người truyền cảm hứng từ thế hệ trước

Bên cạnh cha mẹ, bà cũng đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tính cách và giá trị sống của cháu. Bà thường là người kể chuyện, chia sẻ kinh nghiệm sống và truyền tải những giá trị văn hóa gia đình qua nhiều thế hệ. Sự gắn kết giữa bà và cháu thường mang tính chất gần gũi, nhẹ nhàng hơn so với cha mẹ, điều này giúp cháu dễ dàng tiếp thu những bài học một cách tự nhiên.

Theo chuyên gia tâm lý Lê Thị Linh Trang, trích dẫn trên báo Dân Trí, “Bà không chỉ là người chăm sóc, mà còn là tấm gương về lòng bao dung, kiên nhẫn và khả năng vượt qua khó khăn.” Những câu chuyện về cuộc sống, về cách bà đã vượt qua thử thách trong hôn nhân, đôi khi trở thành nguồn động viên tinh thần lớn lao cho cháu khi đối mặt với những vấn đề tương tự.

Tuy nhiên, ảnh hưởng của bà có thể mang cả hai mặt tích cực và tiêu cực. Nếu bà thường xuyên phàn nàn về hôn nhân hoặc đưa ra những quan điểm lỗi thời, điều này có thể tạo nên định kiến trong tâm trí cháu về việc lựa chọn bạn đời.

So sánh và phân tích: Ai thật sự có sức ảnh hưởng lớn nhất?

Khi so sánh giữa cha mẹ và bà, rõ ràng cả hai đều có những đóng góp riêng biệt nhưng khác nhau về mức độ và phạm vi ảnh hưởng. Cha mẹ, vì tiếp xúc trực tiếp và hàng ngày, thường tạo ra những tác động cụ thể hơn lên hành vi và suy nghĩ của con cái. Trong khi đó, bà – với vai trò như một “người kể chuyện” – lại có xu hướng định hình những giá trị cốt lõi và niềm tin lâu dài.

Nhà giáo dục Sukhomlinsky từng nói: “Người mẹ là hạt nhân cảm xúc, đạo đức và thẩm mỹ của gia đình.” Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng bà cũng là người góp phần duy trì và truyền đạt những giá trị này qua nhiều thế hệ. Vì vậy, mức độ ảnh hưởng của từng người phụ thuộc vào hoàn cảnh cụ thể, chẳng hạn như mối quan hệ gần gũi giữa cháu và bà, hoặc cách cha mẹ nuôi dạy con.

Lời khuyên hữu ích cho độc giả

• Hiểu rõ bản thân: Trước khi bước vào một mối quan hệ, hãy dành thời gian để nhận diện những ảnh hưởng từ gia đình. Bạn có đang lặp lại mô hình nào từ cha mẹ hay bà không? Điều này giúp bạn chủ động thay đổi nếu cần thiết.
• Xây dựng mối quan hệ lành mạnh: Hãy ưu tiên sự tôn trọng, thấu hiểu và giao tiếp cởi mở với bạn đời. Đừng để những định kiến từ quá khứ chi phối hạnh phúc của bạn.
• Chấp nhận thất bại: Cuộc sống hôn nhân không tránh khỏi sai sót. Hãy luôn nhớ rằng, thất bại không đồng nghĩa với việc mọi thứ chấm dứt. Đó thực sự là một cơ hội quý giá để chúng ta rút ra bài học và ngày càng hoàn thiện bản thân hơn.
• Trao yêu thương và tự do: Dù là cha mẹ hay bà, món quà quý giá nhất bạn có thể dành cho con cháu là tình yêu và sự tự do để chúng khám phá thế giới theo cách riêng.

Việc lựa chọn bạn đời là một quyết định cá nhân, nhưng không thể phủ nhận rằng nó chịu sự tác động mạnh mẽ từ gia đình. Cha mẹ và bà, mỗi người đều có những cách riêng để định hình cách con cháu nhìn nhận về tình yêu và hôn nhân. Điều quan trọng là chúng ta cần nhận thức được những ảnh hưởng này và học cách cân bằng giữa giá trị gia đình với nhu cầu cá nhân. Như nhà triết học Erich Fromm đã nói: “Yêu thương không chỉ là cảm xúc, mà còn là nghệ thuật.” Hãy biến hôn nhân thành một kiệt tác của tình yêu, sự tự do và sự thấu hiểu.